Kahramanların Bildiğimizi Bilmediğimiz Yolculukları

Star Wars:Episode IV

Kahramanların Bildiğimizi Bilmediğimiz Yolculukları

Bu raporda Joseph Campell’ın geniş araştırmalar sonucunda elde ettiği mitolojik ve bir çok günümüz kahramanının yolculuk şemasını Star Wars Episode IV kahramanlarına uygalamayı deneyeğim.

Campell kahramanların hayatlarının belli bir şemadan geçtiğini söylemektedir, bu şemanın bölümleri şu şekildedir:

   A.    Ayrılma, Yola Çıkma

1.    Maceraya çağrı

2.    Çağrının reddedilmesi

3.    Doğaüstü yardım

4.    İlk eşiğin aşılması

5.    Balinanın Karnı

   B.    Erginleme

1.    Sınavlar yolu

2.    Tanrıçayla Karşılaşma

3.    Baştan çıkarıcı olarak kadın

4.    Babanın gönlünü alma

5.    Tanrılaştırma

6.    En son ödül

   C.    Dönüş

1.    Dönüşü reddetme

2.    Büylü kaçış

3.    Dışarıdan Gelen Kurtuluş

4.    Dönüş Eşiğinin Aşılması

5.    İki Dünyanın ustası

6.    Yaşama özgürlüğü

Campell bize bu şemayı sunarken aynı zamanda bu şemadaki her olayın gerçekleşmek zorunda olmadığını ya da bazı olayların sönük diğerlerinin baskın olabileceğini aynı zamanda sıralarının da değişeceğini söylemiştir.

Star Wars Episode IV filminde de bu aşamaların bir çoğunu net şekilde fark edebiliyoruz. Bu yüzden kendi tespit edebildiklerimi size aktarmaya çalışacağım.

   A.     Ayrılma, Yola Çıkma

1.       Mecaraya Çağrı: Bu filmde çok net şekilde maceraya çağrıyı ana karakter Luke Skywalker için görebiliriz. Amcasıyla normal bir hayat yaşayan Luke’u bir gün aldığı droidler kendisini Obi-Wan’a ve babası hakkındaki gerçeklere götürür. Burada Luke artık maceraya çıkma zamanı geldiği mesajını alır ve Empire’a karşı Rebel’lara katılması istenir. Fakat bunun dışında yan karakterlerinde maceraya çağrı aşamasından geçtiklerini görebiliriz, R2D2 prensesin kendisini seçmesiyle, C-3po ise R2D2’nun kendisine görevden bahsedip yapmaları gerektiğini söyleyince ve Han Solo ise barda otururken Luke ve Obi-Wan’nın kendsine gelip iş teklif etmesiyle macereya çağrılırlar.

2.      Çağrının Reddedilmesi: Skywalker Obi-Wan tarafından kendisine verilen çağrıya ilk önce olumsuz cevap verir. Gezegenini bırakamayacağını, amcasına bunu yapamayacağını ve benzeri sebepleri göstererek bu çağrıya olumsuz yaklaşır. Amcasının ve Javaların ölümü Luke için bu macerayı zorunlu ve anlamlı kılar.  C-3po’da aynı şekilde R2D2’ya sürekli olumsuz cevap vermektedir, fakat bu durum onu maceraya katılmasını durduramaz.

3.      Doğaüstü Yardım: Burada doğaüstü yardımı Obi-Wan karakteri doldurmaktadır. Kendisi “force” yönetme kabiliyetine sahip olağanüstü bir karakterdir, ve bilgisi, tecrübesi ile Skywalker’a yol göstermeye başlar.

4.      İlk Eşiğin Aşılması: Filmde bana göre ilk aşılan eşik, ilk gezegendeki Stormtrooper kontrolünü Obi-Wan’ın “force”u kullanmasıyla geçişleridir. Skywalker, macerasını hiç başlamadan bitirebilecek olan bu durumdan Obi-Wan’ın yardımıyla kurtulur. Daha sonra macerasının devamı için geçmesi gereken diğer engel olan, dünyasının değişimi olacak (gerçek manada da geçerli) yolculuk için tehlikeyle dolu olan, kuralsız barda Han Solo ile karşılaşır ve gene Obi-Wan’ın yardımıyla yolculuğu için bir uzay gemisi bulmuş olur.

5.      Balinanın Karnı(Tehlikenin içince yolculuk): Bu aşamayla ilgili olarak, bence bu aşama sıra olarak erginleme kısmıyla iç içe geçmiştir; Skywalker Death Star’da kapalı kaldıkları sırada prensesi kurtarmak için geminin içlerine girerek, Herakles’in canavarın boğazına dalarak kralın güzel kızını kurtarması gibi yeniden doğma sürecine gelir.

    B.     Erginleme

1.       Sınavlar Yolu: Skywalker yolculuğuna başladıktan sonra, birçok sınavdan geçer. Gücü kavramaya çalışması, Death Starda stormtrooperları etkisiz hale getirmesi, prensesi kurtarması, pilot olarak savaşa dahil olması, death starı yok etmesi, bunların hepsi Skwalker’ın yol boyunca karşılaştığı sınavlardır. Bu zamanlarda kimi zaman droidler, kimi zaman lazer silahları, kimi zaman ışık hızından hızlı giden uzay gemileri, kimi zaman Han Solo, kimi zaman “force”a sahip Obi-Wan yardımıyla hep başarıya ulaşmaktadır.

2.      Tanrıçayla Karşılaşma: Bu aşama için filme bir daha göz atmama rağmen Lucas’ın bu aşamayı ilk filminde kullanmadığını düşünmekteyim.Zaman zaman prenses Luke veya Han Soloya yakınlık gösterse de bu aşamaya konulacak bir konum veya durum yoktur.

3.      Baştan Çıkarıcı Olarak Kadın ya da Gerçek yoldan ayrılma eğilimi: Kendimi filme çok kaptırıp atlamadıysam ki atlamadığımı düşünüyorum, Luke Skywalker film boyunca kendini gerçek yola adamış şekilde devam etmektedir. Bu aşama Han Solo için geçerlidir; Han Solo ödülü olan parayı aldıktan sonra savaşa kalmadan ayrılmak istemektedir ama daha sonra o da gerçek yolu bulup Skywalker’a yolunda yardım eder.

4.      Babanın Gönlünü ya da Onayını Alma:  Bu aşamaya da ilk filmde değinildiğini düşünmemekteyim.

5.      Tanrılaştırma: Sizin de belirttiğiniz gibi Luke “force”a hükmetmeye ve güç kazanmaya başlayarak aslında tanrılaşmaktadır. Bilgisayar sistemleri kullanmadan Death Starı patlatması da bu tanrısal güce örnek olabilir.

6.      En son ödül: Birinci film için geçerli olarak, Luke ve Han Solo’nun son ödülü onur madalyalarıdır. Bu madalya ile büyük bir toplumun güvenini ve saygısını kazanırlar ve film biter.

   

   C.      Dönüş

Bu aşama 6 filmlik bir seri olan Star Wars’un 4. Kısmında anlatılmamaktadır. Bu film sadece bize kahramanımızın yolculuğa başlangıcını ve erginlenme dönemini anlatmaktadır, serinin diğer filmlerinde ise Lucas kesinlikle bu aşamalara da değinmektedir.

Sonuç olarak Lucas da filmindeki kahramanlar için binlerce yıllık mitlerdeki sistemi kullanmış ve bu yöntemiyle 1977 yılında dünya çapında 780 milyon dolarlık bir hasılat elde etmiştir. Binlerce yıldır sevilmiş, dilden dile dolaşmış mitlerin yapısını kullanmak, görüldüğü gibi çok başarılı ve getirisi yüksek bir girişime vesile olmuştur.

Filmin temelindeki Empire, Rebel savaşını yorumlarken birçok farklı açıya yönelebiliriz. Bazı derslerimizde bahsedildiği gibi döneminde izleri süren yeni bitmiş bir savaş olan Vietnama gönderme yapıldığını söylebiliriz. Daha doğrusu bu savaşa gönderme yapıldığını düşünerek filmi izlersek, birçok bağlantı kurabiliriz.

İstersek Amerika Bağımsızlık savaşına göndermeler olduğunu bulabiliriz, Amerikayı kendi parçası olarak tutmaya çalışan zalim, güçlü ingiliz ordusu ve muazzam deniz filolarına karşı savaşan cesur, yürekli az imkanı olan Amerikalıları görebiliriz bu filmde.

İstersek 1. Dünya savaşı veya 2.Dünya savaşında benzersiz silahlar üreten Almanlara ve müttefiklerine karşı verilen mücadeleyi ya da Death Stara atılan bombada Hiroşimaya atılan atom bombasını görebiliriz.

Ama belki de sadece algıda seçicilik de yapıyor olabiliriz.

Bunun için Amerikan kültürünün içinde yaşamış ve bir Amerikalının nasıl bir mottoyla böyle bir film çektiğini tahmin edebilmeliyiz. Empati yapabilmenin en önemli koşulunun kişinin koşullarında bulunmuş olmak olarak düşünen biri olarak, ben, sadece Lucasın yönetmenliğini ya da yazarlığını yaptığı filmlere bakarak değil, ya da sadece hayat hikayesinden yola çıkarak tipik bir Amerikan genci özellikleri taşımasından değil, ya da sadece 2 yıl yaşadığım Amerika’daki deneyimlerim ve çıkarımlarından değil, bunların hepsini bir araya getirerek söylemek isterim ki George Lucas formülü belli iksiri karakterleri değiştirerek (bakınız;Indiana Jones) dünyaya sunmuş, ve başarılı yönetmenlik becerisiyle de ünlü ve zengin olmuş, çok derin düşünmeyen, simgelere anlam yüklemeye çalışmayan, bunu herzaman seyirciye bırakan, tutan eski filmlerini üstünde oynayıp, dijital efektler ekleyip, çılgın hayran kitlelerine tekrar tekrar satan çok başarılı bir iş adamıdır.  Bu yüzden bir işletmeci olarak Star Wars’a baktığımda gördüğüm ve merak ettiğim tek şey Lucas’ın nasıl olur da ortak yapımcı olan FOX Entertainment’a hiçbir lisans hakkı bırakmadan hepsini kendi eline aldığıdır.